PROFESOR KAROL ADAMIECKI (1866-1933)

Karol_adamiecki

 Karol Adamiecki urodził się 18 marca 1866 roku w Dąbrowie Górniczej. Dziad Karola Adamieckiego był z zawodu powroźnikiem, a ojciec również Karol- sztygarem. Matka Karola Adamieckiego Wanda z domu Łodwigowska pochodziła z drobnej, zuborzałej szlachty. Ojciec jego matki był zarządcą majątku Panki koło Częstochowy. Karol Adamiecki miał pięcioro rodzeństwa. Trzy siostry i dwóch braci. Wychowaniem i wykształceniem Karola zajęła się siostra ojca Julia Adamiecka, która prowadziła w Łodzi czteroklasową szkołę dla dziewcząt. To ona umożliwiła wykazującemu duże zdolności Karolowi ukończenie w wieku 18 lat Wyższej Szkoły Rzemieślniczej w Łodzi oraz studiów w Petersburskim Instytucie Technologicznym.

Od wczesnej młodości Karol Adamiecki związany był ze środowiskiem robotniczym okręgów Śląska i Łodzi. Znał trudne życie, a często również nędzę rodzin robotniczych. Stąd też przejawia się w późniejszych okresach jego życia, stała troska o warunki bytowe robotników, o ich ludzkie traktowanie, o ich zarobki.

Po uzyskaniu w 1981 roku dyplomu inżyniera technologa powrócił do Dąbrowy górniczej i podjął pracę zawodową w Hucie Bankowa. Pracował w niej do 1898 roku, początkowo w biurze technicznym, a następnie jako asystent szefa oddziału walcowni. W tym okresie powstały jego pierwsze prace badawcze nad zjawiskiem pękania walców i ich deformacji w zależności od nacisku oraz temperatury powstałej podczas walcowania. Prace te dotyczyły także zmian konstrukcyjnych mających wpływ na pracę walcarek. Efektem tych badań było skonstruowanie przez Karola Adamieckiego przyrządu umożliwiającego otrzymanie wykresów powiększających 150-krotnie deformacje występujące w częściach maszyn, w tym głównie walcarek.

W 1894 roku w wyniku jego badań dotyczących prób zginania blach kotłowych, petersburskie Ministerstwo Komunikacji zmieniło warunki techniczne odbioru blach do kotłów parowozowych.

W trakcie pracy w Hucie Bankowa dokonał pierwszych obserwacji i celowych badań niepełnego wykorzystania czasu pracy maszyn i urządzeń w walcowni. Przeprowadzony chronometraż pozwolił na ustalenie wielkości strat czasu i przyczyn ich powstania. Analizując te dane poszukiwał możliwości ich ograniczenia drogą lepszej organizacji pracy. Były to pierwsze kroki w dziedzinie organizacji pracy maszyn i załóg, które w przyszłości rozsławiły jego imię.

W latach 1899-1905 Karol Adamiecki przebywa na południu Rosji. Podejmuje pracę w Zakładach Hutniczych i Fabryce Parowozów ( Zakłady Hartmana) w Ługańsku na stanowisku szefa oddziału walcowni, a później w latach 1901-1905 dyrektora technicznego w Towarzystwie Akcyjnym Walcowni Rur i Żelaza w Jekaterynosławiu ( obecnie Dniepropietrowsk).

Podczas pracy w Zakładach Hartmana wg jego projektu przebudowano walcownie blachy grubej, co w efekcie przyniosło poważną obniżkę kosztów produkcji. Natomiast w trakcie pracy w Towarzystwie Akcyjnym Walcowni Rur i Żelaza przebudowuje walcownię uniwersalną i walcownie rur, buduje nową walcownię blach cienkich. Wszędzie doskonali konstrukcję urządzeń w oparciu o dotychczasowe doświadczenia badawcze i produkcyjne.

W lutym 1903 roku wygłosił w Jekaterynosławskim Towarzystwie Technicznym odczyt pt. ,, O zasadach organizacji pracy zbiorowej”. To wystąpienie, które wyprzedziło o niespełna miesiąc ukazanie się pracy amerykańskiego inżyniera F.W. Taylora pt. ,, Zarządzanie warsztatem wytwórczym”, postawiło Karola Adamieckigo w rzędzie pionierów i współtwórców nauki organizacji i kierownictwa.

Po powrocie do kraju w 1906 roku objął stanowisko dyrektora Zakładów Hutniczych w Towarzystwie Akcyjnym Wielich Pieców i Zakładów Ostrowieckich w Ostrowcu Świętokrzyskim. W Ostrowcu Świętokrzyskim Karol Adamiecki przebywa wpradzie tylko rok, ale sytuacja którą zastał była niezwykle trudna. Był to okres stagnacji w hutnictwie, związanych z nią strajków tłumionych przez władze carskie ( Powstanie Republiki Ostrowieckiej ).

Pomimo tak nie sprzyjających warunków Karol Adamiecki modernizuje walcownie małą oraz wprowadza nowe zasady pracy w walcowni dużej, zwiększając wydajność i efektywność pracy tych wydziałów.

Jego córka Regina Karłowska we wspomnieniach o ojcu, tak opisuje te wydarzenia. Podczas groźnego strajku, jaki wówczas wybuchł w fabryce, Adamiecki wraz z okupującymi ją robotnikami dobrowolnie pozostaje w niej przez szereg dni i nocy. Robotnicy potajemnie przychodzili do jego żony po żywność, zapewniali, że ,, dyrektorowi Adamieckiemu nie stanie się żadna krzywda, albowiem jest wśród swoich, wśród przyjaciół „. Wkrótce po upadku strajku Karol Adamiecki opuścił Zakłady Ostrowieckie.

W oku 1907 zostaje dyrektorem Zakładów Ceramicznych ,, Korwinów ” koło Częstochowy. W tym okresie prowadzi prace teoretyczne i wprowadza rozwiązania konstrukcyjne z zakresu budowy pieców ceramicznych.

W 1908 roku Karol Adamiecki przedstawia na forum Stowarzyszenia Techników w Warszawie wyniki badań dotyczących metody graficznej (,,harmonogramów”) mającej zastosowanie przy planowaniu i kontroli pracy zbiorowej. W roku 1909 publikuje te badania w formie artykułu na łamach Przeglądu Technicznego pt. ,, Metoda wykreślna organizowania pracy zbiorowej w walcowniach „.

W 1911 roku otwiera w Warszawie własne biuro techniczno-konsultacyjne. Współpracuje w tym czasie z warszawską fabryką maszyn i wagonów Lilpoopa, Raua i Loewensteina oraz Zakładami Stalowymi K. Rudzkiego i S-Ki w Mińsku Mazowieckim.

Po I wojnie światowej w 1919 roku zostaje docentem na Wydziale Budowy Maszyn i Elektrotechniki Politechniki Warszawskiej. Prowadzi wykłady z zakresu walcownictwa i kuźnictwa z elementami organizacji pracy zbiorowej. W dniu 16.08.1922 zostaje mianowany profesorem nadzwyczajnym i obejmuje Katedrę Zasad Organizacji Pracy i Przedsiębiorstw Przemysłowych, którą kieruje do końca życia.

W latah 1923-1924 jest inicjatorem powstania wielu kół inżynierów i organizacji, co w konsekwencji doprowadziło do przeprowadzenia w grudniu 1924 roku I Zjazdu Polskiego Naukowej Organizacji Pracy. Od 1923 roku jest członkiem korespondentem Akademii Nauk Technicznych. W kwietniu 1925 roku zostaje powołany na stanowisko dyrektora Instytutu Naukowej Organizacji, a w 1926 roku zostaje prezesem Polskiego Komitetu Naukowej Organizacji.

Zyskuje coraz większy autorytet i uznanie na forum międzynarodowym. jest częstym i czynnym uczestnikiem międzynarodowych konferencji w Pradze ( 1924 ), Rzymie ( 1925 ) i Paryżu w 1929 roku. Największy rozgłos przyniosła mu oryginalna koncepcja znana pod nazwą harmonizacji pracy.

W 1929 roku zostaje powołany na stanowisko wiceprezesa Międzynarodowego Komitetu Naukowej Organizacji z siedzibą w Genewie.

Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, czechosłowackim orderem Białego Lwa oraz najwyższą oznaką Międzynarodowego Komitetu Naukowej Ogranizacji ,, PLAQUE d’Or”

Zmarł 16.05.1933 roku w Warszawie i jest pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Jego imię nosi Akademia Ekonomiczna w Katowicach.

 

Literatura:

1. Sylwetki Profesorów Politechniki Warszawskiej

2. Karol Adamiecki O nauce Organizacji Wybór Pism Zbigniew Heidrich Warszawa 1970r.