WACŁAW RÓŻAŃSKI (1913-1994)

rozanskiUrodził się 05.05.1913 roku w Częstochowie, w rodzinie pracownika kolejowego. W 1919 roku wraz z rodzicami przeniósł się z Czestochowy do Kielc, gdzie po ukonczeniu szkoły powszechnej, podjął naukę w Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Reja. W 1932 roku zdał maturę i rozpoczął ochotniczą służbę wojskową w Pułku Piechoty im. Legionów w Kielcach. W 1933 roku ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych uzyskując stopień plutonowego podchorążego. W tym samym roku podjął pracę zawodową w Starachowickich Zakładach Górniczo- Hutniczych, jako urzędnik w dziale broni. W 1935 roku zdał egzamin konkursowy na Wydział Hutniczy Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie. Podczas studiów utrzymywał się początkowo z pracy W Stacji Doświadczalnej Akademii Górniczej, a od 1938 roku pracował w Zbrojowni nr I w Krakowie, jako konstruktor narzędzi i przyrządów warsztatowych. W 1939 roku, w stopniu porucznika bierze udział w kampanii wrześniowej, dowodząc plutonem moździerzy w 54 Samodzielnej Kompanii Ciężkich Karabinów Maszynowych na Taczankach, przy 6 dywizji piechoty. Po przegranej bitwie i rozwiązaniu jednostki pod Tomaszowem Lubelskim, 20 września 1939 roku dostał się do niewoli, z której zbiegł. Po powrocie do Kielc podjął pracę ślusarza w Zakładzie Wagarskim Aleksandra Czerwieńca. W 1944 roku krótko pracował w Parowozowni Kielce – Herbskie jako kreślarz. W listopadzie 1939 roku został zaprzysiężony w organizacji Służba Zwycięstwa Polski. W 1940 roku, po powstaniu Związku Walki Zbrojnej, został komendantem dzielnicy Zachód podobwodu „ Miasto- Kielce” noszącej kryptonim „Zalezianka”. Działalność konspiracyjną kontynuował w Armii Krajowej, posługując się pseudonimem „ Żubr”. W 1943 roku dowodził akcją uwolnienia wywożonych do Niemiec mieszkańców Kielc, na przystanku kolejowym Górki Szczukowskie. W 1944 roku wraz z oddziałem opanował Kamieniołom Ślechowice. Zdobyty amonit posłużył do wypełniania granatów – „niepodległosciówek”, kórych producentem był już od 1943 roku. Podczas akcji „Burza” walczył w 4 Pułku Piechoty Legionów AK pod Antoniowem, Fanisławicami i Radkowem. Pod koniec wojny był szefem uzbrojenia obwodu AK w Częstochowie. Wojnę zakończył w stopniu porucznika. Za zasługi wojenne został odznaczony Krzyżem Virtutti Militari, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939 roku.

W lutym 1945 roku powrócił do Krakowa, gdzie na zaproszenie prof. Łoskiewicza wznowił studia, pracując równocześnie jako asystent w Katedrze Metalografii i Obróbki Termicznej. W 1946 roku obronił pracę magisterską i awansował na starszego asystenta. Adjunktem został w 1954 roku, a docentem w 1958 roku, po wcześniejszej obronie pracy doktorskiej p.t „Wpływ ultradzwięku na nawęglanie stali” (1957r). W latach 1958 – 1962 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Metalurgicznego a następnie dziekana w latach 1962-1966. 17 czerwca 1965 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego Nauk Technicznych. Był również zastępca dyrektora Instytutu Metalurgii AGH w latach 1969-73, kierownikiem Zakładu Metalografii w Katedrze Metalorgafii i Obróbki Cieplnej AGH oraz organizatorem i kierownikiem punktów konsultacyjnych w Kielcach (1966) i Końskich (1967). W okresie tym ściśle współpracował z Hutą w Ostrowcu Świętokrzyskim a szczególnie z jej Dyrektorem Naczelnym Stanisławem Brodą. W efekcie tej współpracy było zatrudnienie w Hucie wielu absolwentów Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie, którzy po okresie stażu zawodowego awansowali na stanowiska dyrektorów, szefów służb, kierowników wydziałów, specjalistów technologów i specjalistów konstruktorów.
Wśród nich znaleźli się :
Balawaider Halina(Klich), Buchmiet Wacław, Barański Wiesław, Chamera Kazimierz, Chrzanowska Barbara, Chrzanowski Leszek, Cymerys Henryk, Derlikowski Cezary, Długosz Józef, Dzioba Zygmunt, Figura Mieczysław, Firmanty Lesław, Florys Jerzy, Foremniak Jerzy, Gibalski Mieczysław, Grabowski Jan, Gołębiowski Andrzej, Grabowski Józef, Jabłoński Władysław, Janikowski Eugeniusz, Jedlikowski Wacław, Kieloch Tadeusz, Klich Janusz, Kotowski Henryk, Krężołek Zygmunt, Król Leonard, Kucharski Tadeusz, Kumor Władysław, Lesiak Tadeusz, Loranty Andrzej, Łępicz Longin, Myśliwski Adam, Niebutkowski Sławomir, Pastuszka Marek, Pichór Janusz, Pluciński Sławomir, Popek Adam, Pucuła Henryk, Pożoga Wanda(Cioch), Rej Marian, Rutkowski Jerzy, Saracin Zdzisław, Sidowski Andrzej, Siudaj Edward, Sosnowski Adam, Stawiński Witold, Stępień Marian, Szczypczak Adam, Szklanowski Czesław, Szpakowska Alicja, Szymański Eugeniusz , Utnik Jerzy, Wajszczyk Waldemar, Wawrzkiewicz Witold, Wesołowski Witold, Witek Barbara, Wojsławski Bogusław, Zaremba Andrzej.

Działalność naukowo – dydaktyczną w zakresie obróbki cieplnej i technik ultradzwiękowych profesor Różański łączył z zainteresowaniami historią hutnictwa na Ziemi Świętokrzyskiej.
Prowadził badania nad odtworzeniem starożytnego procesu dymarskiego, popularyzował wyniki odkryć archeologicznych, był współorganizatorem „ Dymarek Świętokrzyskich” i Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi. Na początku lat 70 tych utworzył i prowadził Studenckie Koło Naukowe „ Officina Ferraria”. Pełnił również funkcję przewodniczącego Rady Naukowej Towarzystwa Przyjaciół Górnictwa, Hutnictwa i Przemysłu Staropolskiego. Aktywnie uczestniczył w pracach rad naukowych Krakowskiego Kombinatu oraz Muzeum Nauki i Techniki NOT w Warszawie. Był członkiem Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN, członkiem – założycielem SITPH, wieloletnim Przewodniczącym Komisji Historii i Ochrony Zabytków Hutnictwa SITPH. Po przejściu na emeryturę w 1980 roku, pełnił funkcję Przewodniczącego Konwentu Seniorów AGH. Podczas jubileuszu 80 lecia został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Profesor Różański był promotorem 4 prac doktorskich. Zmarł w 1994 roku i został pochowany w Krakowie.